Het Nutrient Platform deelt de zorgen van de Unie van Waterschappen en andere betrokken partijen over het kabinetsvoornemen om de vrijstelling van afvalstoffenbelasting op de verbranding van zuiveringsslib te schrappen. Deze maatregel, mogelijk onderdeel van het Belastingplan 2026, zou jaarlijks circa €11 miljoen moeten opleveren, maar brengt forse risico’s met zich mee voor de waterkwaliteit en de circulaire nutriëntenkringloop.
Wat staat er op het spel?
Zuiveringsslib is een onvermijdelijk restproduct van rioolwaterzuivering. Hoe grondiger het water wordt gezuiverd, hoe meer slib er ontstaat. Verbranding is wettelijk verplicht om milieuvervuiling tegen te gaan. Het belasten van deze verbranding verhoogt de kosten voor waterschappen, zonder milieuwinst. Integendeel: het creëert een perverse prikkel om minder grondig te zuiveren, wat haaks staat op de doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water die binnenkort stengere waterkwaliteitsnormen voorschrijft. De afschaffing van de belastingvrijstelling zet juist aan tot minder grondige zuivering — een ongewenste ontwikkeling op weg naar schoner water.
Kans op circulaire doorbraak dreigt te worden ondergraven
De voorgestelde belastingmaatregel ondermijnt juist de inspanningen van organisaties die al jarenlang investeren in circulaire oplossingen voor slibverwerking. Drie prominente leden van het Nutrient Platform – SNB, GMB en HVC – verwerken samen het overgrote deel van het Nederlandse zuiveringsslib. Zij lopen voorop in het ontwikkelen en toepassen van technologieën voor terugwinning van waardevolle nutriënten, zoals fosfaat, en het opwekken van duurzame energie uit slib, bijvoorbeeld via biogasproductie. Daarnaast winnen zij innovatieve grondstoffen zoals Kaumera terug, die breed inzetbaar zijn in onder meer de bouw en landbouw.
Deze bedrijven bewijzen dat slib geen afval hoeft te zijn, maar een bron kan vormen voor een circulaire economie. Een belasting op slibverbranding frustreert deze ontwikkeling. Het verhoogt de verwerkingskosten, vertraagt innovaties en belemmert verdere investeringen in verduurzaming. Daarmee komt niet alleen de circulaire ambitie van deze bedrijven onder druk te staan, maar ook de bredere maatschappelijke doelstelling om kringlopen te sluiten en klimaatdoelen te halen.
Oproep: belast vervuiling – stimuleer circulariteit
In plaats van belasting te heffen op de verplichte en onvermijdelijke verbranding van zuiveringsslib, pleit het Nutrient Platform voor een structureel beter alternatief: belast het gebruik van niet-circulair, geïmporteerd fosfaat uit mijnen buiten Europa. Deze grondstof is eindig, en de winning ervan veroorzaakt aanzienlijke milieuschade, waaronder bodemverontreiniging, CO₂-uitstoot en sociale problemen in productielanden.
Door juist deze lineaire en vervuilende stroom financieel te belasten, ontstaat er een eerlijk speelveld waarin circulaire alternatieven – zoals fosfaat teruggewonnen uit zuiveringsslib – beter kunnen concurreren. Zo wordt niet alleen milieuschade aangepakt aan de bron, maar worden ook innovatie, binnenlandse kringloopsluiting en voedselzekerheid versterkt.
Een belastingmaatregel zou beleid moeten ondersteunen dat de transitie naar een circulaire economie versnelt – niet belemmert. Wij roepen het kabinet daarom op om de huidige koers te heroverwegen en te kiezen voor maatregelen die hergebruik en duurzame innovatie daadwerkelijk stimuleren. Kies voor een importheffing op niet-circulair fosfaat, dit draagt bij aan:
- Een circulaire nutriëntenketen
- Verbeterde waterkwaliteit, en
- Een eerlijke markt voor duurzame alternatieven
Samen met onze leden blijven wij ons inzetten voor een slim, toekomstbestendig nutriëntenbeleid.