Op de dag van de duurzaamheid (10 oktober jl.) stond ook nutriënten recycling in de spotlight tijdens het seminar ‘the circular nutrient economy in practice’. De dag werd afgetrapt door Herre Bartelema (Smart Fertilisation Organisation). ‘We moeten naar een circulaire economie’ stelt Bartelema. ‘Het is dan ook belangrijk dat we op de dag van de duurzaamheid hierover spreken’.
Tijdens het seminar introduceert het Nutrient Platform een greep uit de verschillende succesverhalen die het platform inmiddels kent.
Henry van Veldhuizen sprak over het succesverhaal van de Energie en Grondstoffenfabriek van Waterschap Vallei en Veluwe in Amersfoort. Het doel is om 900 ton struviet te produceren en hiermee 40% van het totale fosfaat in de regio terug te brengen. Het struviet dat hier geproduceerd wordt heet Crystal Green. De installatie is door het Canadese bedrijf Ostara ontwikkeld en opgebouwd. Momenteel gaat het struviet van Amersfoort naar Engeland voor de aardappelen industrie. Struviet laat stikstof, fosfaat en magnesium enkel los wanneer het in aanraking komt met de groeiende plant. Vanwege regelgeving kan struviet nog niet in Nederland worden toegepast.
Oscar Schoumans (WUR Environmental Research) sprak tijdens het seminar over de Groene Mineralen Centrale bij Groot Zevert. Momenteel gaan waardevolle grondstoffen (OS, P, N, K) via mest de grens over. Terwijl de akkerbouw momenteel aangeeft dat organische stof in de bodem afneemt en dat ze daarom meer organische stof willen toevoegen. Hier speelt de Groene Mineralen Centrale op in. Via contracten is geregeld dat de mest geleverd wordt. Bij de Groene Minerale Centrale wordt aan de ene kant biogas geproduceerd en wordt daarnaast de digestaat (of mest) gescheiden in een dikke en dunne fractie. Uit de dikke fractie wordt calciumfosfaat en organische stof (met een laag fosfaatgehalte) gemaakt. Dit wordt door een nieuwe techniek gedaan die door de WUR is ontwikkeld. Uit de dunne fractie wordt stikstof gestript (ammoniumsulfaat). Dit kun je rechtstreeks als kunstmestvervanger zien (net als spuiwater). Nadat de stikstof eruit is, leidt het gebruik van omgekeerde osmose tot een kalium concentraat wat goed afzetbaar is richting de aardappelteelt. Er komt vervolgens 70-80% schoon water uit. Hierna kunnen producten gemakkelijker op maat gemaakt worden. Vanuit het EU-project Systemic is er subsidie verleent voor o.a. dit demonstratieproject. Het Systemic project heeft in 5 landen een demonstratieproject en deze projecten moet leiden tot business cases.
Wim de Vries (WUR) spreekt over de noodzakelijke verhogingen in efficiëntie van stikstof (N) gebruik om de productie- en milieudoelen in de Europese landbouw te behalen. Hij geeft aan dat er gebieden zijn, ook in Europa, waar er nutriënten tekorten zijn. Terwijl we in Nederland momenteel te veel hebben. Er is dus een probleem van ordening. Kees Kroes (LTO Noord) lichtte het project kunstmestvrije achterhoek toe. Het idee van dit project is om eerst te kijken wat er al in de regio aan meststoffen is en om dan te kijken wat er nog moet worden toegevoegd. Hiervoor zijn onderzoeksprojecten en projecten waarbij de producten geproduceerd worden nodig. Er gaat in het Actieprogramma Nitraatrichtlijn onderzoeksruimte komen voor verschillende producten (pilot ruimte). Het doel is om een circulaire regio te maken.
Hierna kwamen enkele sprekers over organische stof en bodemvruchtbaarheid aan bod. Zo sprak Renske Hijbeek over haar proefschrift over ‘on the role of soil organic matter for crop production in European arable farming’. Piet Hermus (ZLTO) sprak over de nauwe relatie tussen klimaatverandering en de bodem.
Het middagprogramma werd afgetrapt door Hans Huijbers, voorzitter van ZLTO. Als portefeuillehouder Duurzaamheid merkt hij op dat er meerdere perspectieven op duurzaamheid zijn. Hij draagt de term ‘volhoudbaarheid’ aan, waarbij iets duurzaam is als het volhoudbaar is op economisch, sociaal en ecologisch gebied. Huijbers gaf aan ‘we zitten momenteel in een derde wereldoorlog, de oorzaak hiervan is voedselzekerheid’. Verder nam Huijbers het volgende standpunt in: ‘Zie chemie als hulpstof en niet als de allesbepalende stof’. Hij ziet hierin ook een rol voor het onderwijs. Daarnaast gaf hij aan dat in de klimaatproblematiek de boeren ook een belangrijke rol kunnen vervullen: ‘Zie de boeren ook als oplossing als je praat over CO2’.
Verder sprak Wilbert Menkveld van Nijhuis Industries, een belangrijke technologie leverancier op het gebied van afvalwaterzuivering en mestverwerking, over de terugwinning van stikstof. Harm Wientjes, DLV Advies, sprak over ‘mineralen op maat voor minder emissies’, het project dat in de provincie Gelderland plaats vindt. Remco Hendriks (Omgevingsdienst Brabant Noord) zoomde in op het overheidsbeleid rondom stikstofstrippers, doelen en controle in praktijk.
Door het seminar stond nutriënten recycling ook dit jaar weer op de agenda van Dag van de Duurzaamheid. De goede inhoudelijke presentaties gaven ruimte voor interessante standpunten, kritische vragen, nieuwe ideeën en goede discussies. Er zijn veel initiatieven en ideeën, maar het is duidelijk dat er aandacht moet blijven voor het onderwerp, want er kunnen nog grote stappen gezet worden.